Các hình thức mai táng ở Việt Nam cũng đa dạng theo văn hóa của từng vùng miền, từng dân tộc. Mỗi nhóm dân tộc tùy theo sự ảnh hưởng của nơi cư trú, văn hóa tập tục làm ăn, sinh sống mà lại có một hình thức mai táng riêng. Công ty Đồ Cúng Tâm Linh sẽ giúp bạn hiểu được phần nào các hình thức mai táng của 54 dân tộc anh em trên đất nước Việt Nam của chúng ta.
Các hình thức mai táng ở Việt Nam
Địa táng
Khái niệm
Địa táng (còn gọi là huỳnh táng hay thổ táng) là một hình thức mai táng bằng cách chôn xác người chết xuống đất. Trong các hình thức mai táng thì địa táng là hình thức phổ biến rộng rãi hơn cả.
Phân loại
Địa táng được chia làm hai loại:
- Một loại chôn cất xuống đất vĩnh viễn, trừ phi “mả động”, nghĩa là khi trong gia đình xảy ra sự cố gì bất trắc (có người ốm nặng, mất mùa, cửa nhà sa sút, chết bất đắc kì tử…), người ta mới phải cải táng.
- Một loại chôn xuống đất một thời gian nhất định (tuỳ theo tập tục quy định), sau đó bắt buộc phải cải táng (tức là lấy xương cốt còn lại đem chôn lần nữa ở chỗ khác hay địa điểm cũ) lần này mới chôn vĩnh viễn.
Các kiểu quan tài phổ biến
Hình thức địa táng xuất hiện ở Việt Nam từ rất lâu đời.Những kiểu quan tài phổ biến nhất phải kể đến quan tài hình vò (hay chum) và hình thuyền có trong nền văn hóa cổ Sa Huỳnh, Đông Sơn.
Quan tài hình vò (còn gọi mộ vò, mộ chum): Vò hay chum được để hở hoặc đậy bằng những vung đặc biệt hoặc các hiện vật gốm nhưng cùng loại hình. Có trường hợp trong một chum, vò to còn có nhiều vò chum nhỏ đặt bên trong.
Chất liệu: Chum táng đặc trưng Sa Huỳnh bằng đất nung
Nguồn gốc: có từ thời văn hóa Sa Huỳnh và văn hóa Đông Sơn.
Quan tài hình thuyền: Quan tài là một đoạn thân cây khoét rỗng lòng, chừa hai đầu hay ghép thêm hai miếng ván. Nắp quan tài có mộng hay chốt để khớp với quan tài.
Chất liệu: Mộ thuyền được làm bằng gỗ.
Nguồn gốc: Quan tài này phổ biến trong khu vực văn hoá Đông Sơn ở các vùng trũng. Ở Việt Nam hiện nay đã có gần 30 di tích có quan tài hình thuyền thuộc văn hoá Đông Sơn được nghiên cứu. Nổi tiếng phải kể đến như khu mộ Việt Khê (Hải Phòng), Châu Can (Hà Tây). Tàn dư của loại quan tài này vẫn còn tồn tại nhiều nơi ở Việt Nam.
Phân bố
Địa táng là hình thức có từ thời xa xưa và đến nay vẫn là hình thức mai táng phổ biến nhất của người Việt Nam.
>>> Xem thêm: Lễ cúng 49 ngày là gì và những lưu ý cần chú ý
Hỏa táng
Khái niệm
- Hỏa táng, còn gọi hoả thiêu, là phương pháp xử lí thi hài bằng cách dùng gỗ, dầu mazut,dầu hoả, khí đốt hay điện đốt cháy thi hài người chết thành tro.
- Tro của hài cốt tuỳ theo phong tục của cộng đồng mà cho vào bình kín để thờ cúng trong gia đình hoặc nơi thờ tự của tôn giáo như chùa, vv. hoặc để ở một nơi công cộng hoặc theo nguyện vọng của người quá cố (ví dụ như rải ngoài thiên nhiên).
Phân bố
- Trong những tư liệu khảo cổ học cũng cho thấy tục hỏa táng đã có trong nền văn hóa Sa Huỳnh vì tìm thấy những mộ chum chứa tro cốt.Hiện vẫn chưa khẳng định được đây xuất phát từ tín ngưỡng bản địa hay du nhập từ bên ngoài
- Ở Việt Nam, trước đây tục hỏa táng không phổ biến lắm, chủ yếu ở người Khơ Me theo đạo Phật. Mỗi phum, sóc người Khơ Me có nơi hỏa táng riêng, nhiên liệu chủ yếu là củi.Trước khi hỏa táng, người ta tiến hành những nghi thức có tính tôn giáo nhằm đưa hồn người chết về thế giới bên kia.
- Hiện nay một số nơi ở nước ta như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh… đã bắt đầu áp dụng hỏa táng.
Huyền táng
Ngoài các hình thức an táng người chết như: địa táng (chôn cất trên đất), thủy táng (chôn cất dưới nước), hỏa táng (thiêu) hay điểu táng (treo lên cây cho chim ăn)… còn có một trong những hình thức mai táng cổ xưa rất kỳ bí là treo quan tài trên núi — mà theo quan niệm của người xưa thì nơi từ trên cao, người chết có thể ngắm nhìn trời xanh, sông núi, cách biệt với sự ồn ào của nhân gian,đó là huyền táng… Vì vậy, một số địa phương chỉ còn gọi nơi huyền táng là “tiên hàm”, “tiên thất”, “tiên đài”.
Khái niệm
- Huyền táng, hiểu theo cách đơn giản,là treo quan tài trên núi. Huyền táng là một trong những hình thức mai táng cổ xưa nhất ở Trung Quốc và một số quốc gia khác.
- Huyền táng: trong đó chữ “huyền” có nghĩa là treo, tức là treo quan tài của người chết trên các vách núi dựng đứng.
Cách thức
- Đặt quan tài trên chạc ba một cái cây to hoặc treo lủng lẳng trên cành cây.
- Đặt quan tài dưới vòm mái đá hay trong hang đá ở lưng chừng núi, có khi đặt nằm sâu trong hang động. Những hang động thường nằm gần sông, có rào chắn cẩn thận, là hang thiên tạo hay do con người đào khoét. Hang được ngăn ra nhiều phòng, tạo chỗ để nhiều quan tài.
- Dùng những đoạn gỗ to ghim vào vách núi làm điểm tựa cho quan tài hoặc cắm một đầu quan tài vào những hốc đá trên lưng chừng núi,.
Dấu tích ở Việt Nam
- Ở Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều di chỉ về hình thức huyền táng này ở các dân tộc thiểu số miền núi và trung du: Bá Thước,Quan Sơn-Thanh Hóa, Sơn La, ở Tây Nguyên như Kon Tum
- Hiện nay, táng treo không còn nữa vì tục này gây ô nhiễm môi trường, bệnh dịch…
Thủy táng
Khái niệm
– Là hình thức thả trực tiếp xác người chết xuống sông, biển, hồ…
Nguồn gốc
- Nguồn gốc tâm linh: Tục này có từ xa xưa với quan niệm nước là cội nguồn sinh mệnh của con người, nước gắn liền với thần linh, sự bất tử và hạnh phúc. Do đó, khi một người chết đi và được thả về với dòng nước mát thì thân thể sẽ hòa vào dòng nước thánh anh linh và được siêu thoát….
- Nguồn gốc khoa học: Nó liên quan nhiều đến điều kiện và môi trường sống của những cư dân sử dụng hình thức này.
Phân bố
- Thủy táng không chỉ có ở Việt Nam mà khá phổ biến ở những cư dân ven biển, trên các đảo nhỏ ở vùng Đông Nam Á.
- Hình thức này cũng xuất hiện trong tác phẩm văn học “Mùa hoa cải ven sông” của nhà văn Nguyễn Quang Thiều đã được đạo diễn Khải Hưng chuyển thể thành phim “Lời nguyền của dòng sông” với hình ảnh thủy táng người vợ của lão chài họ Phạm.
- Hiện nay hình thức này không còn vì gây ô nhiềm môi trường. Tuy nhiên trong những trường hợp bất đắc dĩ vẫn còn sử dụng.
Tổng kết
Trên đây là tổng hợp các hình thức mai táng phổ biến nhất ở Việt Nam. Công Ty Đồ Cúng Tâm Linh hy vọng đã mang lại kiến thức cho bạn về các hình thức mai táng này. Mọi thắc mắc, hay muốn biết thêm chi tiết về các hình thức này xin hãy liên hệ đến chúng tôi.
